در حالی که طی دو سال پایانی دولت بوش و با وجود تمایل ایالات متحده برای حل مشکلات خود با ایران، به دلیل موضوع اصولی جمهوری اسلامی مبنی بر عدم پذیرش پیش شرط، در پرونده هسته ای پیش شرطی حاصل نشده بود، مسئولان پرونده هسته ای با پذیرش پیش شرط اوباما، قرار است کلیه اورانیوم تولیدی ایران را به کشوری دیگر تحویل دهند.

به گزارش خبرنگار «آینده»، با وجود آن که مسئولان پرونده هسته ای و رسانه های دولتی از مذاکرات ژنو با عنوان «پیروزی بزرگ» یاد می کنند، بررسی اظهارات رئیس جمهور ایالات متحده نشان می دهد در این مذاکرات، ایران عملاً شرط آمریکا را برای تحویل کلیه اورانیوم تولیدی خود به غرب پذیرفته است.

از همین رو اوباما در این باره اظهار کرد: "اعتماد سازی با ایران به شرطی است که اورانیومی که ایران با درجه غنای پایین در اختیار دارد، برای تبدیل به سوخت به یک کشور ثالث منتقل شود. همانطور که من پیش از این هم گفته ام، ایران از حق بهره گیری از نیروی مسالمت آمیز هسته ای برخوردار است. اقدام ایران برای انتقال اورانیوم با درجه غنای پایین خود به یک کشور ثالث، گامی در جهت ایجاد اعتماد به این موضوع خواهد بود که برنامه هسته ای آن کشور در واقع مسالمت آمیز است."

مجموع هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده، 5/3 تا 5 درصد که حاصل کار حدود سه سال سانتریفیوژهای ایران است، عملاً برگ برنده ایران در برابر غرب بود که با تحویل این اورانیوم بدون آن که تغییر در تحریم های شورای امنیت سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی حاصل شود عملاً برگ برنده از دست ایران خارج می شود.

این در حالی است که بوش نیز بارها بر حق دارا بودن انرژی هسته ای صلح آمیز توسط ایران تأکید کرده بود و ایالات متحده و غرب بدون آن که هیچ گونه امتیازی به ایران بدهد، عملاً حاصل کار تأسیسات هسته ای نطنز را که به قیمت چهار قطعنامه تحریم شورای امنیت و ده ها میلیارد دلار هزینه مستقیم و غیرمستقیم برای کشور حاصل شده بود را از چنگ ایران خارج می کنند.

با توجه به فرسوده شدن بخشی از سانتریفیوژها و همچنین مشکلات جانبی، تهیه این مقدار اورانیوم غنی شده برای جمهوری اسلامی جهت تداوم کارهای تحقیقاتی با دشواری فراوان و صرف زمان طولانی مواجه خواهد بود و هیچ تضمینی وجود ندارد که اولاً اورانیم غنی شده به صورت میله های سوخت به ایران بازگردانده شود و ثانیاً امکان ادامه غنی سازی برای جمهوری اسلامی ایران فراهم شود.

به نظر می رسد آمریکا با استفاده از ظاهر فریبنده و دیپلماسی نرم اوباما، در حال گرفتن امتیازی بزرگ از طرف ایرانی است که در صورت عدم دخالت مقامات عالی رتبه نظام در این معامله، جبران آن بسیار دشوار خواهد بود.

متن کامل اظهارات اوباما درباره توافقات 1+5 که از سوی رسانه های دولتی به عنوان پیروزی بزرگ ایرانیان تبلیغ شد در زیر آمده است:

امروز در ژنو، ایالات متحده همراه با دیگر اعضای دائم شورای امنیت؛ روسیه، چین، فرانسه و انگلستان به اضافه آلمان با جمهوری اسلامی ایران گفتگوهایی انجام داد. این نشست پس از چندین ماه کوشش گسترده دیپلماتیک برگزار شد.

من به محض آغاز دوره تصدی ام اعلام داشتم که ایالات متحده آماده است تا برای مذاکرات با ایران به عنوان یک شرکت کننده تمام عیار به گروه 1+5 بپیوندد. من پیشنهاد یک تعامل هدفمند را به دولت ایران عرضه کردم. من ایالات متحده را به یک کوشش همه جانبه برای تقویت پیمان منع گسترش متعهد ساختم تا بر اساس آن همه کشورها، به شرط آن که به تعهدات بین المللی شان عمل کنند، حق استفاده مسالمت آمیز از نیروی هسته ای را داشته باشند.

ما وارد تعامل گسترده دیپلماتیک چه به صورت دو جانبه و چه چندجانبه با شرکای خود در اتفاق آرا از شورای امنیت سازمان ملل متحد گذشت، بخشی از همین تعامل است. نتیجه روشن است. گروه 1+5 یکپارچه است و ما جامعه بین المللی را داریم که تعهد خود را به منع گسترش و خلع سلاح بار دیگر مورد تأکید قرار داده است. به همین سبب دولت ایران پیام روشن و یک صدایی را از جامعه بین المللی در ژنوی شنید: ایران باید از طریق گام های عملی ثابت کند که به مسئولیت های خود در ارتباط با برنامه هسته ای اش عمل خواهد کرد. در پی رسیدن به این هدف، دیدار امروز یک آغاز سازنده بود ولی باید با اقدام سازنده از جانب دولت ایران دنبال شود.

نخست، ایران باید تعهد خود را به شفافیت به معرض نمایش بگذارد. پیش تر از این در این ماه ما مدارک روشنی دایر بر این که ایران در حال ساختن تأسیسات هسته ای مخفی در قم است، ارائه دادیم. از آن هنگام، ایران موافقت کرده است که به طور کامل و بی درنگ با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند. ایران می باید ظرف دو هفته وسایل دسترسی بدون مناع بازرسان آژانس را به آن تأسیسات فراهم آورد. من با محمد البرادعی مدیرکل آژانس که طی روزهای آینده به ایران سفر خواهد کرد، در تماس نزدیک بوده ام. او از پشتیبانی کامل من برخوردار است و ایران باید موجبات دسترسی کامل آژانس را به تأسیسات قم فراهم آورد.

دوم، ایران باید گام های عملی برای ایجاد اعتماد نسبت به این که برنامه هسته ای اش در خدمت مقاصد مسالمت آمیز خواهد بود، بردارد – گام هایی که متضمن متابعت ایران از الزامات خود به موجب قطعنامه های متعدد شورای امنیت سازمان ملل است. پیشنهاد آژانس در ارتباط با راکتور پژوهشی ایران که امروز به طور اصولی مورد موافقت قرار گرفت، گامی در جهت اعتماد سازی است که با آن هدف هماهنگی دارد به شرطی که اورانیومی که ایران با درجه غنای پایین در اختیار دارد برای تبدیل به سوخت به یک کشور ثالث منتقل شود. همانطور که من پیش از این هم گفته ام، ایران از حق بهره گیری از نیروی مسالمت آمیز هسته ای برخوردار است. اقدام ایران برای انتقال اورانیوم درجه غنای پایین خود به یک کشور ثالث، گامی در جهت ایجاد اعتماد به این موضوع خواهد بود که برنامه هسته ای آن کشور در واقع مسالمت آمیز است. با حرکت به سوی جلو، ما منتظر اقدام سریع هستیم. ما به تعامل جدی و هدفمند متعهدیم. ولی ما به گفتگو به خاطر نفس گفتگو علاقه ای نداریم.

اگر ایران در آینده نزدیک برای عمل به الزامات خود گام هایی برندارد، در آن صورت ایالات متحده مذاکرات را به طور نامحدود ادامه نخواهد داد و ما برای حرکت در جهت افزودن فشار آماده ایم. چنانچه ایران گام های عملی بردارد و به الزامات خود عمل کند، راهی به سوی مناسبات بهتر با ایالات متحده، یکپارچگی بیشتر با جامعه بین المللی و آینده بهتر برای همه ایرانیان وجود دارد. بنابراین بگذارید تکرار کنم: این آغاز سازنده ای است ولی کار سخت در پیش روی ماست. ما وارد یک مرحله از گفتگوهای فشرده بین المللی شده ایم و حرف جای عمل را نمی گیرد. وعده های همکاری باید برآورده شود.

 ما این نکته را روشن کرده ایم که به سهم خود برای تعامل با دولت ایران بر اساس منافع و احترام متقابل اقدام خواهیم کرد، اما شکیبایی ما نامحدود نخواهد بود. در اینجا قصدی برای انگشت نشان ساختن ایران وجود ندارد. این به ایجاد معیارهای دوگانه مربوط نمی شود. این موضوع با نظام منع گسترش در سطح جهانی و حق ایران به استفاده مسلامت آمیز از انرژی هسته ای در ارتباط است، همه کشورها از این حق برخوردارند – اما حق با مسئولیت همراه است. وظیفه عمل کردن به این مسئولیت ها بر دوش دولت ایران قرار دارد. آنها هستند که باید به چنان انتخابی دست بزنند.